දුරුතු මහා මංගල්‍යය....

සම්බුදු හිමියන්ගේ පා පහසින් පාරිශුද්ධත්වයට පත්වු කැලණි පුදබිම ලෝවැසි බෞද්ධ ජනයාගේ මුදුන් මල් කඩක් බඳු වන්දනීය පූද බිමක්.  නව වසරේ ආරම්භය සනි‍ටුහන් කරන දුරුතු මාසය කැලණි පුද බිමට බොහොම සුවිශේෂි මාසයක්. ඒ දුරුතු මහාමංගල්‍යය හෙවත් දුරුතු පෙරහැර වෙනුවෙන් සියළු කටයුතු සූදානම්වෙන නිසාවෙන්. කිරි පාටට බැබලෙමින් අහසට විහිදුනු කොත් කැ‍රැල්ලත්, සීතල සුළඟට ලෙලදෙන බෝපත් වල අසිරියත්, සුන්දරව ගලා යන කැලණි නදියේ චමත්කාරයත්, සියසින් දකින්න අවස්ථාව තුශානිට ලැබෙන නිසා ඒ ගැන කෙටියෙන් හරි සටහනක් තියන්න ඕනේ කියලා හිතුන නිසයි මේ සටහන තියන්නේ.

කැලණි පුදබිම බොහෝ දෙනෙක් වන්දනා මාන කරලා තියෙන තැනක් වුනත් ඒ ගැන ඉතිහාස තොරතුරු දන්නේ හරිම අඩු පිරිසක්. පුරාණ වංශ කතා වලට අනුව රාම - රාවණා යුද්ධයේදී රාමාට පක්ෂව කටයුතු කරපු විභිෂණට කෘ‍තෝපකාරයක් විදිහට රාම විසින් ලංකා රාජ්‍යය පවරාදීමෙන් අනතුරුව විභීෂණයින් කැලණිය සිය රාජධානිය කොට ගෙන පාලනය කළ කියලා රාමායනයේ සඳහන් වෙනවා. ඒ වගේම අදටත් විභීෂණ දෙවියන් ලෙසින් කැලණි පුරවරය ආරක්ෂා කරනවා කියලත් අපේ පැ‍රැණ්නන් අතර ලොකු විශ්වාසයක් තියෙනවා.

විභීෂණ යුගයෙන් පස්සේ කැලණි රාජධානියේ අධිපතීත්වය ගන්නේ මණි අක්ඛික කියන නා රජතුමා. මිණි පළඟක් අරභයා චූලෝදර මහෝදරයන් අතර ඇතිවන්නට ගිය සටන සංසිඳුවීම සඳහා බුදු පියානන් වහන්සේ නාගදීපයට වැඩම කල අවස්ථාවේ මණිඅක්ඛික නා රජුන් කල ආරාධනාවකට අනුව බුද්ධත්වයෙන් 8 වෙනි වර්ෂයේ වෙසක් මස පුර පසලොස්වක පොහෝදවසේ රහතන් වහන්සේලා 500 නමක් සමග බුදු පියානන් වහන්සේ කැලණියට වැඩි බව මහාවංශයේ සඳහන් වෙනවා. නා රජතුමා විසින් බුදු පියානන් ධර්මය දේශනා කරපු ස්ථානයේ ස්තූපයක් කරවපු බවත් පස්සේ කාලෙක යටාලතිස්ස රජතුමා ඒ ස්ථූපය සැට රියන් උස් කොට ඉදිකලා කියලත් සඳහන් වෙනවා. මේ විදිහට විවිද අවස්ථාවල ප්‍රතිසංස්කරණය වුනු ස්ථූපය අද ධාන්‍යාකාර හැඩයකින් යුක්තවෙනවා. සැළලිහිණි සන්දේශයේ සැළලිහිනියා ගේ නෙත ගැටෙන්නට මේ කැලණි පුදබිම හේතු වන්නේත් කැලණි ස්ථූපය ගුවනට විහිදුනු ආකාරය නිසාවෙන්.

ඊට අමතරව කැලණිය ගැන සඳහන් වෙන අනිත් ප්‍රධාන අවස්ථාව තමයි කැලණි තිස්ස රජ දවස රහතන් වහන්සේ නමක් තෙල් කටාරමක දවා අපවත් කරවූ ශාපයට මුහුද ගොඩ ගලපු අවස්ථාව. දේවි කුමරිය ඒ විපත්තියෙන් රට බේර ගන්න මුහුදට බිලිවීමත්, මුහුදේ පාවෙලා ගියපු දේවි කුමරිය කිරින්දේ වෙරළට ගොඩ බැහැලා කාවන්තිස්ස රජතුමා ඇයව සරණපාව ගත්ත කතාවත් බොහොම ප්‍රසිද්ධ කථා පුවතක්. 

කැලණි රජමහා විහාරයේ දුරුතු පෙරහැර අරම්භ වෙන්නේ 1927 වර්ෂයේදියි. පෙරහැර උඩ මළුවේ , දෙවනි මළුවේ හා මහ මළුවේ පෙරහැර විදිහට දින 3 ක් පුරාවට පැවැත්වෙනවා. පෙරහැරේම තවත් එක් අංගයක් විදිහට පෙරහැර දින 3 ට කලින් දවසේ, දේව දූත පෙරහැරක් පවත්වලා පෙරහැරට ආශිර්වාද ලබා ගැනීම සිද්ධ කරනවා.  සියළුම අංගයන් ගෙන් සමන්විත වෙන මේ දේව දූත පෙරහැරෙන් දේව දුතයකු   (පන්සල ඇසුරේ පේවෙමින් සූදානම් වු පිරිමි දරුවෙක්) කැලණි විහාරයට රැගෙන යාමත් දොරකඩ අස්න හා අනුශාසනා පැවැත්වීමත් සාමාන්‍ය සිරිතයි.

හෙලේනා විජේවර්ධන ළමාතැනියගේ දායකත්වයෙන් ආරම්භවෙන කැලණි පෙරහැර අද වෙනවිට දෙවනි වන්නේ මහනුවර ඇසළ පෙරහැරට පමණක් කියලයි මම විශ්වාස කරන්නේ. දෙස් විදෙස් බොහෝ පිරිසක් පෙරහැර නරඹන්න කැලණි පුද බිමට එක්වීම ඊට සාක්ෂි දරනවා. පෙරහැරට උඩරට, පහතරට, සබරගමු යන සම්ප්‍රදායන්ට අයත් නර්තනාංග ‍රැසකින් සමන්විත වෙන අතරෙම අලි ඇතුන් 50 කට අධික ප්‍රමාණයක් සහභාගී වෙනවා. 

ඉතින් අද ( 14 වෙනිදා ) කැලණි පෙරහැරේ අවසන් මහ පෙරහැර පැවත්වෙන දවස. හැකියාවක් තියෙනවනම් පෙරහැර බලන්න එන්න කියලා ආරාධනා කරන ගමන්ම එන්න හැකියාවක් නැත්නම් අන්තරජාලය ඔස්සේ පෙරහැර නරඹන්න අවස්ථාවක් උදාකරගන්න කියලාත් මතක් කරනවා. 

කියන්න තව බොහෝ දේ තිබුනත් අවශ්‍යවුනේ බොහොම කෙටියෙන් මේ සටහන ගෙන එන්න. කැලණි පුර වරුනත් යටගියාව පිලිබඳ තොරතුරුත් බොහෝ සේම "  උපන් දා සිට කරපු පව් නැත වරක් වැන්දොත් කැලණියේ " කියනව වගේ එක් වරක් හරි කැලණි පුද බිම වන්දනා මාන කරගන්නට ලැබීමත් මහා පින්කමක් වගේම වාසනාවක් කියලයි මම හිතන්නේ..

පින්තූර - ගූගල් ගෙන්